تحلیل جامعه‌شناختی دوران کودکی به بهانه‌ی فیلم‌های «قهرمانان کوچک» و «شکلاتی»
تاریخ انتشار: ۶ دی ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۶۲۸۳۸۶۳
به گزارش پارس نیوز،
سینمای کودک در کنار تمام اهمیت و جایگاهی که مدام فعالان و صاحب‌نظران این حوزه بر آن تأکید می‌کنند همچنان در کشور ما مغفول مانده و به‌جز برگزاری سالانه‌ی جشنواره‌ی فیلم کودک که در تأثیر گزاری و نقش آن در پیشرفت سینمای کودک بحث است، اتفاق عینی و ملموسی در کشور رخ نمی‌دهد. کم‌لطفی‌های دولت و بخش خصوصی به این حوزه از اهمیت روزافزون آن کم نمی‌کند چراکه در دنیای امروز در کنار بازی‌های رایانه‌ای همچنان انیمیشن و فیلم کودک نقشی اساسی در انتقال مفاهیم و جامعه‌پذیری کودکان بازی می‌کند، به‌طوری‌که کمپانی‌های بزرگ فیلم و انیمیشن‌سازی مانند والت دیزنی، پیکسار، آی ال ام، بلو اسکای و.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
امسال دو فیلم کودک با نام‌های «قهرمانان کوچک» و «شکلاتی» به روی پرده‌ی سینما رفت و موردتوجه و استقبال مخاطبان قرار گرفت که این حضور خانواده‌ها و فرزندانشان در کنار یکدیگر در سالن سینما بسی جای خوشحالی و مسرت دارد. اما پرسشی به وجود می‌آید؛ این فیلم‌ها که به‌صورت جداگانه و بدون هیچ سازمان تنظیم‌کننده‌ای ساخته می‌شود و بیشتر از دغدغه‌های درونی نویسندگان، کارگردانان و حتی تهیه‌کنندگان سرچشمه می‌گیرد به دنبال معرفی چه نوع قهرمانان و بازنمایی چه نوع از کودک و دوران کودکی‌ای هستند؟ این کودکی بازنمایی شده چقدر می‌تواند منطبق با ارزش‌ها باشد؟
مفهوم «بازنمایی» در مطالعات فرهنگی جایگاه ویژه‌ای دارد. این مفهوم رابطه‌ی تنگاتنگی با ترسیم واقعیت برقرار کرده است. در نگاهی کلی بازنمایی تولید معنا از طریق نشانه‌ها و چهارچوب‌های مفهومی و زبانی تعریف می‌شود (میلنر، 1385: 333) تکرار مداوم بازنمایی‌ها توسط رسانه تأثیر بسزایی بر درک و کنش مخاطبان می‌گذارد چراکه مخاطبان، این بازنمایی‌ها را کاملاً منطبق با واقعیت فرض می‌کنند. این بازنمایی‌ها به واقعیت جهت می‌دهد و غالباً این جهت‌دهی، فرهنگی است.
از طریق بازنمایی به این نکته رهنمون می‌شویم که سیاست نمایش‌دهنده‌ی رسانه‌هاست که شیوه‌های تصور گروه یا قشر خاصی از جامعه را تعیین می‌کند. مردم یک جامعه از طریق تکرار این بازنمایی‌ها به تصور واحدی از موجودیت یک گروه می‌رسند و یا در جهت رسیدن به آن حرکت می‌کنند.
در این متن در بین نظریه‌ها و رویکردهایی که در ارتباط با بازنمایی جهان، وجود دارد به یکی از آنها می‌پردازیم: برساخت‌گرایی؛ این رویکرد اشاره به این مهم دارد که پدیده‌های اجتماعی در بدو امر و فی‌نفسه حامل معنا نیستند بلکه معنای پدیده‌ها از طریق چگونگی بازنمایی آنها به وجود می‌آیند. جهان مادی ما در ذات خود معنایی را منتقل نمی‌کند بلکه بر طبق این رویکرد معنا اساساً برساخته‌ی نظام‌های بازنمایی است. فرهنگ در بازتولید معناهای جهان مادی نقش بسزایی بازی می‌کند.
در فیلم «قهرمانان کوچک»، شخصیت‌های اصلی فیلم چهار کودک هستند که به لحاظ اقتصادی از طبقه‌ی متوسط رو به پایین به شمار می‌آیند، پدر سه تن از این کودکان در کارخانه‌ی لوازم‌التحریر کار می‌کند که به دلیل عدم خرید کالای ایرانی امکان بیکار شدن پدران آنها دور از ذهن نیست. این کودکان برای رهایی والدین خود از این مشکل به کمک غول چراغ جادو و توانایی خود در رشته‌ی تکواندو دست‌به‌کار می‌شوند و به مقابله با قاچاقچیان لوازم‌التحریر خارجی می‌پردازند که این کار با خطرات و سرزنش‌هایی همراه است. تم اصلی این فیلم دعوت کودکان به خرید کالاهای ایرانی است. این فیلم از فیلم‌نامه‌ای روان و جذاب برای کودکان برخوردار است که علاوه بر دعوت به خرید کالای ایرانی آنها را به سمت ورزش نیز سوق می‌دهد.
کودکان در این فیلم کاملاً معتقد به خرید کالای ایرانی هستند و به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم به مخاطبان یادآوری می‌شود که خرید کالای ایرانی حائز اهمیت است چراکه مانع از بیکاری کارگران و کارکنان این کارخانه‌ها می‌شود، کودکان این فیلم تفریحشان ورزش تکواندو و قهرمان زندگی‌شان یوسف کرمی است، فردی که در آخر فیلم در مبارزه با قاچاقچیان نقش مهمی بازی می‌کند. نمایش این‌گونه‌ی کودکان باعث حرکت این گروه از جامعه به سمت مطلوب‌های مطرح‌شده در این فیلم می‌شود، اگر چنین فیلم‌هایی به‌صورت مرتب به سینمای ما تزریق شود و یا از رسانه‌ی ملی پخش شود بعد از چندی این مفهوم که کودک ایرانی الزاماً باید کالای ایرانی مصرف کند برساخت خواهد شد. در صورت ادامه این فرآیند یکی از مؤلفه‌های اصلی تعریف کودک ایرانی، خرید کالای ایرانی خواهد شد و در آینده نقش بسزایی در شکل‌گیری اقتصادی
مقاوم برای کشور ایفا خواهد کرد. باید بر این نکته تأکید کرد که بازنمایی الزاماً از بخشی از واقعیت هم نشئت نمی‌گیرد بلکه به دنبال ساخت واقعیت‌های آینده است. ارزش پنداشته شدن خرید کالای ایرانی و برساخت دوران کودکی با این ارزش موجب حرکت کودکان و والدین آنها به سمت خرید کالای ایرانی خواهد شد.
اما در فیلم شکلاتی شخصیت اصلی داستان دو کودک هستند، کودکی که باید در سن پایین مدیریت کارخانه‌ی پدربزرگش را به عهده بگیرد و دختری که نوه‌ی خدمتکار خانوادگی آنهاست، این دو به کمک دوستانشان سعی دارند کارخانه‌ی شکلات‌سازی را از خطر ورشکستگی نجات دهند. فیلم ریتم کندی دارد و فاقد هرگونه اتفاق خارق‌العاده و هیجان‌انگیز است، نویسنده برای پر کردن این خلأ اساسی به موسیقی و خوانندگی کودکان روی آورده است. این کودکان به لحاظ اقتصادی در طبقه مرفه قرار می‌گیرند که تفریح‌های مخصوص به خود را دارند. به نظر می‌رسد که این فیلم به دنبال انتقال مفهوم خاصی نیست و کل داستان بر حوادث غیر مرتبط باهم جلو می‌رود. تنها نکته‌ی اساسی این فیلم که ویژگی شخصیت اول به شمار می‌رود استقامت او در برابر مشکلات کارخانه است. دراین‌بین وجود مفاهیم نامأنوس مانند عشق یا نابکاری و دو رو بودن افراد نزدیک به شخصیت اصلی داستان در فیلم، باعث ایجاد نوعی اغتشاش فکری در کودکان نیز می‌شود. این فیلم تنها به
بازنمایی ناقصی از قشر خاصی از کودکان جامعه می‌پردازد که به سبب ثروتشان در خانه‌های آن‌چنانی زندگی می‌کنند و ماشین‌های آن‌چنانی سوار می‌شوند. در واقعیت اما این شکل از سبک زندگی کودکان حتی در نقاط مرفه نشین شهر تهران نیز دور از ذهن به نظر می‌رسد چه برسد به تمام نقاط کشور. در این نوع از بازنمایی حتی جنبشی در گروه یا قشر کودکان برای حرکت به سمت کمال مطلوبی مورد تائید هم صورت نمی‌گیرد و تنها فایده‌ی این فیلم می‌تواند سرگرمی صرف باشد. ساخت مفهوم کودکی در این فیلم با نقص جدی مواجه است و کاملاً از مفاهیم فیلم‌های بزرگ‌سالان بهره گرفته‌شده است. درنهایت آنچه در انتهای این فیلم به مخاطب منتقل می‌شود «هیچ» است.
از سویی دیگر در مطالعات متأخر جامعه‌شناختی پیدایش مفهوم «کودکی» و «دوران کودکی» یکی از فرآیندهای دوره بورژوایی شناخته می‌شود. کودکی در ابتدا اساساً در طبقه‌ی کارگری معنا و مفهومی نداشته و این گروه هرزمانی که می‌توانستند کارهای شخصی خود را به‌تنهایی انجام دهند باید خیلی زود وارد کار می‌شدند. سال‌ها طول می‌کشد تا مفهوم کودکی به این معنایی که در غرب مطرح است به طبقه کارگر نیز منتقل شود. اگر برساخت کودکی و دوران کودکی به این شکل که در فیلم شکلاتی دیده می‌شود ادامه پیدا کند و مدام تکرار شود این مفهوم با تمام ویژگی‌هایش تنها متعلق به طبقه‌ی خاصی از جامعه می‌شود که دیگر طبقات از آن محروم هستند و شبانه‌روز در تلاشی پوچ برای رسیدن به آن. این در شرایطی است که مفهوم کودکی با نسبی بودن خود می‌تواند اشکال گوناگونی در طبقات مختلف به خود بگیرد.
در پایان اما باید بر این نکته تأکید کرد که وجود سازمان تنظیم‌کننده و شکل‌دهنده به تولیدات حوزه‌ی کودک می‌تواند نقشی مؤثر برای جلوگیری از این نوع آسیب‌ها بازی کند، اما پیش‌ازاین باید به سرمایه‌گذاری و حمایت اقدام کرد تا در قدم‌های بعدی مشکلات برطرف شود.
ناصر تفقدی
فهرست منابع:
میلنر، ا. (1385). درآمدی بر نظریه فرهنگی معاصر (ترجمه جمال محمدی)، تهران، نشر ققنوس.
منبع: پارس نیوز
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.parsnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «پارس نیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۶۲۸۳۸۶۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
باید و نباید‌های تعامل با کودکان چاق
به گزارش گروه سلامت خبرگزاری علم و فناوری آنا، اگر شما نگران وزن کودکتان هستید می‌توانید از مراقبین سلامت مانند پزشک خانواده، متخصص اطفال و متخصص تغذیه کمک بگیرید. آنها می‌توانند شما را در خصوص چگونگی حمایت از فرزندتان و همچنین هر گونه خدماتی که کودک شما ممکن است به آن نیاز داشته باشد، کمک کنند.
از مقصر جلوه دادن کودک بپرهیزید
نوجوانان و جوانان می‌توانند به دلایل مختلفی که فراتر از کنترل و رفتار‌های آنهاست، دچار اضافه وزن شوند که اغلب اوقات این دلایل پیچیده است. کودکانی که با وزنشان مشکل دارند اغلب تعصب، تبعیض و قلدری را تجربه می‌کنند. نکته اساسی این است که شما از مقصر دانستن کودکتان بشدت بپرهیزید و به جای آن سعی کنید موارد ساختاری که در ایجاد افزایش وزن نقش دارد را دریابید. درک بهتر موارد گفته شده به عنوان شروع کار می‌تواند به شما در حمایت عملی از کودکتان کمک کند.
وزن کودک در جریان زندگی می‌تواند تحت تاثیر تداخلات ژنتیک، تجربه‌های اوان کودکی و محیط اطرافش قرار گیرد. افزایش وزن کودک را می‌توان زمانی انتظار داشت که کودک در محیطی غذا بخورد، بازی کند و یاد بگیرد که فعالیت بدنی کم و مصرف بالای غذا‌های ناسالم غنی از انرژی، ارزان و در دسترس با مقادیر بالای چربی و قند و شکر تبلیغ و ترویج داده می‌شود. افزایش وزن اغلب اوقات پاسخ طبیعی بدن به محیط غیر عادی است. علاوه بر این، کودکان گاهی اوقات درگیر غذای ناسالم می‌شوند تا با استرس و بی‌حوصلگی مقابله کنند یا خودشان را از احساس اضطراب و ناراحتی برهانند.
سعی کنید بدون قضاوت با کودکان صحبت کنید
این که کودکان بدانند شما زمانی که آنها نگران هستند بدون هیچ گونه قضاوتی در کنارشان هستید، بسیار اهمیت دارد. از صحبت با زبان سرزنشگر و هم چنین خطاکار شمردن کودک و دادن بازخورد‌های منفی در خصوص شکل بدن دیگران و حتی خودتان بپرهیزید. این مورد می‌تواند برای عزت‌نفس کودک مضر باشد و باعث شود که آنها برای صحبت با شما احساس راحتی نکنند.
شروع صحبت در خصوص اضافه وزن و چاقی به زبان مادری می‌تواند شروع خوبی باشد. اولویت دادن به فرد و نه شرایطی که در آن قرار دارد می‌تواند مشکل کسانی که درگیر اضافه وزن و چاقی هستند را یک مشکل انسانی جلوه دهد و اجازه ندهد شرایط آنها هویتشان را تعریف کند. برای مثال: «شخصی با اضافه وزن و چاقی و نه شخص چاق».
سعی کنید شما مکالمه با کودکتان را شروع کنید و از او بخواهید هر گاه فکر و احساسی در خصوص وزن بدنش داشت با شما در میان بگذارد. اگر کودک شما بازخورد منفی در خصوص وزنش داشت، سعی کنید دلیل این موضوع را کشف کنید. به دقت به کودک گوش بدهید و سعی نکنید از نگرانی آنها ساده بگذرید یا آن را کم‌اهمیت جلوه دهید. اگر متوجه شدید که کودک یا بزرگسال دیگری کودک شما را مورد آزار و اذیت قرار می‌دهد که می‌تواند به صورت آنلاین و یا حضوری اتفاق بیفتد، در اسرع وقت به آن رسیدگی کنید.
سعی کنید عزت نفس و نقاط قوت آنها را در حوزه‌های دیگر که به وزن کودک ارتباط ندارد مورد تشویق و تمجید قرار دهید. برای مثال: «من به این که شما برای امتحان با پشتکار درس خواندید افتخار می‌کنم یا من عاشق رفتار مهربانانه شما با برادرت هستم.»
مکالمه مفید داشته باشید
در زمانی که تغییرات در محیط دیجیتال به سرعت اتفاق می‌افتد، نکته حایز اهمیت این است که از تهدید‌هایی که سلامت روان و تندرستی کودکتان را به مخاطره می‌اندازد آگاه باشید، زیرا این مورد به ظاهر بدن و اعتماد به نفس ارتباط دارد. این موارد می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
پست‌هایی که در شبکه‌های اجتماعی گذاشته می‌شود که معمولا وزن را به صورت یک کلیشه در می‌آورند و یا اختلالات غذاخوردن را ترویج می‌دهند و بازاریابی مداوم غذا‌های ناسالم که کودکان را هدف قرار می‌دهد.
شما باید مشتاق ایجاد محیط امنی برای مکالمه با کودکتان باشید. می‌توانید با پیش‌دستی کردن برای ایجاد فرصت صحبت در خصوص سلامت روان و این که چطور رفتار‌های آنلاین می‌تواند بر سلامت و تصویری که کودکان از خود دارند اثر بگذارد، شروع کنید.
می‌توانید موارد زیر را برای شروع مکالمه در خصوص وزن با کودکتان مورد توجه قرار دهید:
از کودکتان سوالات باز (مانند چه احساسی داری؟ یا در مدرسه چه خبر است؟) بکنید و از آنها بخواهید احساساتشان را بیان کنند.
از کودکتان برای این که به شما اعتماد کرده است تشکر کنید تا بتوانید احساس امنیت را در او به وجود آورید.
در حالی که تصدیق می‌کنید غذا خوردن سالم و حفظ وزن سلامت می‌تواند چالش برانگیز باشد، مزایای سلامت بهتر را مورد تاکید قرار دهید.مثبت و حمایت کننده باشید.
رفتار‌های سالم را مورد توجه قرار دهید
به طور کلی به جای تمرکز بر کاهش وزن بر اهداف سلامتی تاکید کنید، مگر این که مراقبین بهداشتی بخواهند که شما به کاهش وزن توجه کنید. رفتار‌های غذاخوردن سالم و فعالیت بدنی یک شبه به صورت عادت در نمی‌آید، بلکه نیازمند زمان، تلاش و مراقبت از جانب شما و کودکتان است تا این تغییرات ادامه‌دار باشد. احتمال خیلی کمی دارد که تغییرات زیاد و ناگهانی در رژیم غذایی و شیوه زندگی کودکتان نتیجه‌بخش باشد. این کار حتی می‌تواند برای سلامت کودک مضر باشد. تغییرات زمانی موفقیت‌آمیز خواهد بود که کوچک، تدریجی، افزایشی و با حمایت کل خانواده باشد.
بهترین الگوی ممکن برای کودکتان باشید. غذا‌های مغذی و تازه مانند میوه‌ها و سبزی‌ها را انتخاب کنید، فعالیت بدنی را تشویق کنید و خواب کافی را ترویج دهید و از این که با کودکتان در خصوص وزن افراد دیگر بازخورد منفی دهید بشدت بپرهیزید.
این که وزنتان چقدر است اهمیتی ندارد. شما می‌توانید به کودکتان با انجام رفتار‌های سالم کمک کنید. گروه‌های غذایی مختلف را با هم بشناسید، یاد بگیرید که چه مواد مغذی به عنوان غذای سالم مورد نیاز بدن است و درباره اینکه که چرا بعضی از غذا‌ها انتخاب بهتری از غذا‌های دیگر هستند، با هم صحبت کنید.
تمام سعی و تلاش خود را بکنید تا از مصرف غذا‌ها و نوشیدنی‌های فوق فرآوری شده که غنی از نمک، شکر و چربی هستند، جلوگیری کنید، اما از تلاش برای منع کامل بعضی از غذا‌ها بپرهیزید، زیرا این مورد می‌تواند اثر معکوس داشته باشد و باعث مصرف بیشتر آنها شود. بیشتر غذا‌هایی که بصورت آماده به مصرف یا اصطلاحا «بگیر و ببر» عرضه می‌شود غنی از چربی، شکر، و نمک بوده و خیلی باعث رفع گرسنگی نمی‌شود. به جای آن، میان وعده‌هایی که سالم بوده و گرسنگی را برطرف می‌کند مانند برش‌هایی از میو‌ها و سبزی‌ها و ماست ساده را در دسترس قرار دهید. مصرف آب را به عنوان نوشیدنی اصلی به جای نوشیدنی‌های میوه‌ای حاوی شکر مد نظر قرار دهید و در مورد غذا‌ها و نوشیدنی‌هایی که در خانه در دسترس است جانب احتیاط را رعایت کنید.
از زمان با هم غذاخوردن لذت ببرید
هر زمان که امکان‌پذیر است غذا را تهیه کرده و با هم به صورت یک خانواده میل کنید. این بهترین فرصت برای صحبت درباره انتخاب‌های غذای سالم و تمرین مصرف آنها است. غذا را به کودک به اندازه مناسب برای کودک بدهید و اگر کودک هنوز گرسنه است اجازه دهید برای مقادیر بیشتر غذا درخواست کند. داشتن زمان مشخص برای وعده‌های اصلی و میان وعده (ها) کمک می‌کند تا به کودک آموزش دهید که به جای ریزه‌خواری در طی روز باید زمان مشخصی برای غذا خوردن داشته باشد.
شادمانی را در فعالیت بدنی و حرکات روزمره پیدا کنید
فعالیت بیرون از خانه و فعال بودن را در قالب خانواده تشویق کنید. از سن ۳ سالگی به بالا کودکان باید روزانه حداقل یک ساعت فعال باشند. اما این مورد می‌تواند بصورت پشت سرهم نباشد و به زمان‌های کوچکتر ۱۵ الی ۲۰ دقیقه تقسیم شود. برای کودکان کوچکتر می‌توانید بازی‌هایی مانند دنبال هم کردن و توپ‌بازی را انجام دهید. اگر امکان دارد برای عبور و مرور، راه رفتن و دوچرخه‌سواری را به جای استفاده از ماشین در نظر بگیرید. از ورزش‌های تیمی در مدرسه و یا خارج از آن حمایت کنید. این کار می‌تواند فعالیت بدنی را لذت‌بخش‌تر کند و هم‌زمان ارتباطات کودکان را نیز بهبود ببخشد.
سلامتی نه وزن
از این که در این فرایند فقط وزن را مرکز توجه قرار دهید، پرهیز کنید و توجه بیشتری را به مزایای رفتار‌های غذاخوردن سالم و فعالیت بدنی در کل خانواده معطوف کنید. این موارد برای حمایت از رشد و تکامل کودکان تا بزرگسالی و افزایش ایمنی و سلامت عاطفی مورد نیاز است. در حقیقت ایجاد تغییرات مطلوب در سطح خانواده می‌تواند به پیشگیری از رژیم غذایی نادرست و یا داشتن مشکلات غذا خوردن در آینده کمک کند.
بهترین راه برای حمایت از خوشبختی و سلامت کودکتان، این است که او بداند تحت هر شرایطی شما در کنار او خواهید بود. با لذت بردن از خوراکی‌های سالم و انجام فعالیت بدنی به صورت خانواده شما می‌توانید به کودکتان کمک کنید تا در ایجاد تغییرات مثبت و شیوه زندگی سالم احساس تنهایی نکند و بداند که این موارد فراتر از کاهش وزن است.
انتهای پیام/
مدیررسانهای پرسپولیس: سپاهان به جای شکایت بیجا، عذرخواهی کند